ژئوتکستایل
ژئوتکستایل ( Geotextiles )
ژئوتکستایل های بی بافت، منسوجاتی با خواص ویژه هستند که آن ها را مناسب جهت امور مختلف عمـرانی و راهسازی می نماید. ژئوتکستایل ها ضمن استحکام بالای کششی که می تواند مانع نفوذ سنگ های لایه های بالایی در لایه زیرین خاکی گردد، می توانند مایعات را از سطح مقطع یا از جوانب های خود عبور دهند و در عین حال مانع عبور ذرات خاک یا سنگ ها از خود شوند و این امر به آنها توانایی زه کشی می دهد به این معنا که می گذارند آب بدون جابجا نمودن بسترهای خاکی از محل خارج گردد.
ژئوتکستایل از شسته شدن لایه های خاکی به مرور زمان در اثر نفوذ آب های سطحی یا عمقی و همچنین از نفوذ سنگ های لایه های بالایی در اثر فشار حاصل از عبور و مرور وسایل نقلیه جلوگیری نموده، موجب افزایش عمر مفید جاده ها و راههای آهن تا چند برابر می گردند.
گروه صنعتی ظریف مصور تولید کننده انواع ژئوتکستایل می باشد.
محصولات ژئوتکستایل گستره وسیعی از کاربردها را دارند و در حال حاضر در بسیاری از کاربردهای عمرانی،حمل و نقل، محیطی و کاربردهای توسعه ای مانند جاده ها، فرودگاه ها، خطوط راه آهن، سد های خاکی، دیوار حائل، استخرهای ذخیره آب، سدها، کانال ها، کنترل فرسایش، کنترل رسوب، بستر لندفیل ها، پوشش لندفیل ها، معادن، پرورش آبزیان و کشاورزی استفاده می شوند.
کاربردهای ژئوتکستایل
- کاربرد ژئوتکستایل در امور ساختمانی
- کاربرد ژئوتکساتیل در مهندسی پی
- کاربرد ژئو تکستایل در راهسازی
- کاربرد ژئوتکستایل در کارهای آبی
- کاربرد ژئوتکسایل در ساخت دیوارهای حائل
کاربرد ژئوتکستایل در امور ساختمانی
- تقویت و مقاومسازی (Reinforcement)
- زهکشی (Drainage)
- جداسازی (separation)
- فیلتراسیون (Filtration)
- محافظت (Protection)
- کنترل فرسایش (Erosion control)
- مهار (Harness)
تقویت و مقاومسازی (Reinforcement)
ژئوتکستایل ها عملکرد بسیار خوبی در رابطه با پخش و یکنواخت کردن تنش ها یا نیروها در یک سطح بیشتری را داشته و به نحوه مطلوبی مانع گسیختگی های نقطه ای موضعی می گردد . یک خصوصیت دیگر ژئوتکستایل ها، خاصیت ارتجاعی آنهاست و این امر موجب می شود خاکی که با ژئوتکستایل تقویت شده است تحت اثر بار خارجی دچار تغییر شکل و نشست شده است، بعد از حذف بار به حالت اولیه برگردد.
زهکشی (Drainage)
هدف از زهکشی دور کردن آب از اطراف فونداسیون ساختمان ها وخطوط لوله یا تونل ها می باشد .زماینکه سیستم زهکشی شروع به کار می کند ژئوتکستایل باعث می شود که یک فیلتر طبیعی برای ذرات بسیار ریز موجود در خاک اطراف تشکیل شود، ذرات درشت تر به نزدیکی منسوخ آمده و در کنار هم قرار می گیرند وذرات نرم تر و ریزتر و پشت آن قرار می گیرند.همچنین می توان برای تثبیت و محکم کردن لایه های خاکریز بستر راه آهن استفاده نمود.
جداسازی (separation)
کاربرد ژئوتکستایل ها برای مقابله جداسازی به این معنی است که دولایه مختلف از مواد توسط ژئوتکستایل از یکدیگر جدا نگه داشته شوند.
ژئوتکستایل ها این امکان را بوجود می آورند که بدون این که ممانعتی صورت گیرد آب از منسوج عبور نماید و بطور دائمی از مخطوط شدن مواد با مشخصات مختلف جلوگیری کرده و به آب اجازه دهد که به لایه پایین منتقل گردد.
فیلتراسیون (Filtration)
ژئوتکستایل ها را می توان در لایه های زمینی با ذرات ریز و درشت به عنوان فیلتر به کار برد و از نفوذ جریانی ذرات ریز خاک جلوگیری کرده و همزمان تخلیه آب را عملا بدون مقاومت ممکن می سازد که برای جلوگیری از پرشدن لوله ها و مجاری آب روها توسط ذرات خیلی ریز خاکهای اطراف، به کار گرفته می شوند.
محافظت (Protection)
ژئوتکستایل ها به طور قابل ملاحظه ای برای تحمل تنش ها و تغییر شکل های نسبی مکانیکی مناسب بوده و بنابراین می تواند لایه های ضعیفی را که نباید تحت تاثیر تنش های بزرگی واقع شوند محافظت نموده ومانع تخریب آنها گردد
کنترل فرسایش (Erosion control)
ژئوتکستایل ها بعنوان عامل جلوگیری از شسته شدن و فرسایش سطحی ذرات خاک در شیب ها یا راه آب ها بکار می روند. تجربه نشان داده است ضمن کنترل فرسایش سطحی، تأثیر چشمگیری بر رشد سریع پوشش گیاهی در آن نواحی دارند.
مهار (Harness)
می توان از ژئوتکستایل ها به شکل یک لوله، کیسه یا مخزن برای محصور نمودن مصالح ساخت و ساز همچون خاک یا شن استفاده نمود. آنها کاربردهای خاصی از جمله حفاظت، فیلتراسیون و جداسازی را انجام می دهند.ژئوتکستایل های بی بافت بعلت ظرفیت بالای کششی، محصول اصلی برای این کاربردها می باشند.
کاربردهای ژئوتکستایل در مهندسی پی
- راههای دسترسی و کارگاهی و راههای یخ زده
- خاکریزی روی خاکهای قابل تراکم
- حفاظت بتن تازه در پی های سطحی و عمیق
راههای دسترسی و کارگاهی و راههای یخ زده
درصورتیکه ظرفیت باربری خاک کم باشد مانند مناطق باتلاقی و نظایر آن اصولا کوبیدن مصالح خاکریز جهت بالابردن ظرفیت باربری خاک با افزایش آب غیرممکن است، بنابراین می توان با استفاده از ژئوتکستایل و ریختن قشری از مصالح به ضخامت حداقل ٣٠ سانتی متر که حتی ممکن است در مقابل آب نیز حساس باشند، می توان قابل تردد برای وسایل نقلیه نمود.
خاکریزی روی خاکهای قابل تراکم
استفاده از ژئوتکستایل در این حالت موجب سهولت در ریختن و تسطیح لایه زهکشی زیرین می گردد؛ وجود ژئوتکستایل مانع از مخلوط شدن مصالح مرغوب و نامرغوب و در نتیجه عدم اتلاف آنها شده و سرعت کار افزایش مقاومت خاکریز و ظرفیت باربری آن می گردد.
حفاظت بتن تازه در پی های سطحی و عمیق
در این حالت ژئوتکستایل فقط به عنوان لایه جدا کننده و ضدآلودگی عمل می کند:
هدف اصلی محدود کردن مصرف بیش از حد بتن می باشد، البته این روش موقعی قابل استفاده است که پی یا شمع بقدر کافی بزرگ باشد. به علت خصوصیات فیلتری و تاب مکانیکی مناسب، این الیاف از تراوش بتن به درون شکاف ها و حفرات جلوگیری نموده و مانع رقیق یا لاغر شدن آن می گردد، علاوه بر این به علت نا همواری های بدنه شمع، اصطکاک بهتری بین خاک و شمع در مقایسه با محفظه ها ی فولادی بوجود می آید.
کاربرد ژئوتکستایل در راهسازی
- لایه اساس
- لایه زیراساس
لایه اساس
یکی از کاربردهای ژئوتکستایل در راهسازی ریختن مستقیم مخلوط های داغ آسفالتی بر روی آنها می باشد، این راه حل در موارد خاصی که نتوان رویه موجود را برداشت انتخاب می گردد.
لایه زیراساس
لایه زیر اساس آخرین لایه عملیات خاکی و اولین لایه سازه ای در بدنه روسازی می باشد وظرفیت و کارآیی نقش مهمی در تعیین ضخامت لایه های فوقانی دارد.
کاربرد ژئوتکستایل در کارهای آبی
- لایه مقاوم در برابر سوراخ شدن یا ترک خوردن
- فیلترهای زهکش
- محافظت سواحل
- ایجاد سواحل مصنوعی
لایه مقاوم در برابر سوراخ شدن با ترک خوردن
اغلب مواد عایق وآب بندی کننده نظیر ژئو ممبران دارای خاصیت شکنندگی بوده و برای ممانعت از ترک خوردن یا سوراخ شدن، آنها را به طور مشترک با ژئوتکستایل مصرف می کنند.
فیلترهای زهکش
عمومًا در اطراف لوله مشبک چاه های پمپاژ آب و لوله های زهکش، فلیترهای ماسه ای یا شنی که به آن گراول پکینگ (Gravel Packing) می گویند، قرار دارد و وظیفه آن جلوگیری از نفوذ مواد ریز دانه و مسدودی سیستم مربوطه است.
محافظت سواحل
برای جلوگیری از فرسوده شدن ساحل در اثر عمل مخرب موج معمولا روی آن را سنگ های بزرگ می چیند (موج شکن) در این صورت ممکن است نفوذ آب از میان حفرات بزرگ در بین سنگ ها، موجب شستگی ماسه و خاک ساحل شده و سنگ ها به تدریج در زمین فرو روند، برای جلوگیری از این پدیده ابتدا ساحل را با ژئوتکستایل پوشانده وسپس سنگها را بر روی آن می چینند.
ایجاد سواحل مصنوعی
پهن کردن یک پوشش ضد آلودگی روی گل ولای یا روی علف های هرز یا با ریختن مصالح مرغوب بر روی آنها امکان می دهد با هزینه کمی ساحل سازی نمود.
کاربرد ژئوتکستایل درساخت دیوارهای حائل
- مسلح کردن
- زهکش
- فیلتراسیون
به کمک ژئوتکستایل می توان با کمک خاک موجود در محل و لوازم کوبیدن خاک،دیوار حائل ساخت. با به کاربردن ژئوتکستایل ها درخاک مسطح نیز می توان دیوارهایی با پیشانی قائم ساخت که ممکن است به عنوان دیوار حائل با سکو یا سازه های متنوع دیگر مورد استفاده قرار گیرند.
مسلح کردن
از غشاء های بافته نشده، در کنار حفظ مقاومت کششی ساختار خاک و دیگر خواص مکانیکی غشاء تکستایل ها، در طراحی قابلیت باربری خاک به منظور پخش نیروهای متمرکز سطح بزرگ قسمت پوششی آن استفاده می شود.
زهکش
ژئوتکستایل در انحراف مسیر آب و جلوگیری از جریان آن به سوی یک منطقه مشخص به منظور حفظ پایداری خاک ،مورداستفاده قرار می گیرد.
فیلتراسیون
یکی از اولین کاربردهای ژئوتکستایل، در کارهای فیتراسیون است تا شرایطی که، هم بتوان آب را از غشاء ژئوتکستایل عبور داد و هم مانع پاشیدگی خاک ریز و درشت دانه گردید ، به عنوان فیلتر از آن استفاده می شود که نقش چشم گیر آن در سدهای خاکی از طریق خنثی کردن فشار هیدروستاتیک فزاینده، از پدیده “رگاب” جلوگیری می کند. (راهسازی ،اسخر کشاورزی سیرجان)
